Zwiastunka nieszczęść, czyli mamuna i dziwożona.
Strach przed nieudanym porodem lub utrata potomstwa paraliżuje każdego rodzica od zawsze. Kobiety boją się komplikacji w trakcie ciąży i zaklinają los, prosząc o szczęśliwe rozwiązanie. Chore lub niedorozwinięte dziecko jest krzyżem na całe życie. I o wszystkie te nieszczęścia odpowiadał u Słowian demon o imieniu Mamuna.
Dziwożona, bo tak ją też nazywano, przedstawiana była jako starucha koślawa, z garbem na plecach w łachmanach rozpiętych na obwisłych piersiach. Piersi były na tyle długie, że Mamuna mogła nimi prać ubiory, używając ich jako kijanek. Odgłosu mokrego plaskania nad jeziorem lub rzeką nasłuchiwano z trwogą, nie chcąc spotkać się ze złośliwym demonem. Dziwożony zamieszkiwały tereny niedostępne, nad brzegami rzek, gdzie tworzyły się pieczary i strome, z osuwiskami, klify.
Zasięg występowania kultu został poświadczony u ludów Morza Bałtyckiego, aż po stepy ukraińskie. Mamuna zwana była wieloma imionami. Na Rusi wołano za nią ałbasta, Bałtowie nazywali łaumą, podobnie Białorusini − łojma, ukraińska nazwa to lisywka.
Mamuna porywała niedawno narodzone dzieci wprost z kołyski, pozostawiając odmienione i wykorzystując nieuwagę rodziców. Zabierała śliczne i zdrowe noworodki, podrzucając swoje szkaradne i kalekie. Wiara w Dziwożony była próbą rozładowania emocji. Narastająca frustracja popychała do działań ekstremalnych. Wierzono, że jedynym rozwiązaniem jest porzucenie odmieńca, a jego płacz spowoduje, że Dziwożona wzruszona jego kwileniem powróci i odda skradzione dziecko, zabierając swoje.
Do dziś panuje opinia, że maleńkie dziecko najlepiej chronić przed urokiem demona, poprzez talizmany i odpowiednie zachowanie. Młode matki wieszają nad łóżeczkami pociech czerwone wstążki. W gadżety o kolorze czerwonym ubierane są dzieci od wieków. Może to być zabawka lub czerwona czapeczka. One najlepiej spełniają funkcję ochrony.
Istnienie Dziwożony koiło wyrzuty sumienia ludzi popełniających straszny czyn dzieciobójstwa Były jak wentyl bezpieczeństwa, by nie oszaleć po stracie dziecka. Mitologia mogła odgrywać rolę terapeutyczną. Szaman, Żerca, Czarownik zawsze potrafili znaleźć źródło nieszczęścia i wytłumaczyć maluczkim ich ciężką sytuację.
