bożątko janek

Bożątko i Uboże

Słowianie, jak i inne ludy gremialnie i z ochotą wierzyli w demony domowego porządku, jednym z nich było Bożątko lub inaczej zwane Uboże. System wierzeń związanych gospodarstwem domowym był rozrośnięty, co świadczy o ważności tego zakresu życia. Spokojny i dostatni dom był oczkiem w głowie każdej gospodyni i każdego gospodarza. Jakie więc płynęły korzyści ze znajomości z dobrym duchem domu i zagrody?

bożątka

Bożątka z gry Wiedźmin 3: Dziki Gon

Demon domowego ładu i zaplecza materialnego

W mitologii słowiańskiej za gospodarstwo domowe odpowiadało Bożątko. W niektórych rejonach nazywany Domowikiem lub Domowojem (np. Ruś). Odnoszono się do niego z szacunkiem i oddawano we władanie i niepodzielność wygodne miejsce za piecem. Miejsce, które zwyczajowo dzielił z najstarszym członkiem rodziny.

Ludzie, chcąc się przypodobać opiekunowi, karmili go dostatkiem z własnego stołu.

Nowe wpływy

Nowe porządki, które nastały wraz z rozlaniem się po tych ziemiach chrześcijaństwa, piętnowały wszystkie przejawy kultywowania starych przyzwyczajeń i obrzędów. Tak i pozostawianie w miskach resztek strawy było nie w smak misjonarzom i kapłanom.

Historia wiary chrześcijańskiej na naszych terenach nie jest, mimo zapisów w ewangeliach, wyściełana atłasem. Kościół uprawiał politykę i pasł swoje owieczki, tak by z głodu nie poumierały, ale też, żeby za bardzo w siłę nie urosły. Wpierw święte oficjum dbało o czystość sumień i czynów swej trzody. Stosy płonęły w całej Europie. Na szczęście Polska okazała się niedostępna dla głupoty i brutalnych metod, które jednak później wykorzystywali inni despoci. Kolejnym burzliwym okresem w dziejach ewolucji wiary był czas kontrreformacji. Nowsze zmagało się z nowym. Krzyże na terenie Słowian stały już blisko siedem wieków. Przeciwników starej wiary nagle przybyło i stali się nad wyraz aktywni.

bożątko janek

Fanart. Bożątko Janek z gry Wiedźmin 3: Dziki Gon.
Źródło:grotesque-inc

Niepewna etymologia imienia

Są pewne domysły co do znaczenia i formy nazwy demona. Choć zmienione z czasem w wyniku ewolucji języka. Dziś trudno zgadnąć, jak w czasach niepiśmiennych Słowian dokładnie ono brzmiało i co znaczyło. W średniowieczu, kiedy to pisano mnóstwo dokumentów, słowo ubożę można by przetłumaczyć na dzisiejsze biedactwo. I może tak był traktowany wśród ówczesnej ludności. A może po prostu ludziom żal było tego, co zrobił z Ubożęciem nowy bóg. Zdecydowanie popularniejszym imieniem tego demona opiekuńczego jest bożątko, co można bezpośrednio kojarzyć z bogiem/bóstwami, co daje wielkie pole do popisu w kwestii snucia teorii etymologii tego imienia.

Inne demony słowiańskie:

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *